Geçenlerde arşivimden Alain Delon’un filmlerinden biri olan “Le Samouırai/Kiralık Katil” filmini keyifle izledim. Filmin yapımcısı olan Jean Pierre Melville bu filmin senaryosunu Delon için yazdı. Aynı filmde eşi Nathalie Delon’a da rol verdi. Bu Nathalie’nin ilk filmlerinden biriydi. “Le Samourai” Melville’nin özel film stüdyosunda yapım aşamasındayken çıkan bir yangınla yok oldu. Yangını ‘şüpheli’ olarak niteleyen Melville filmin çekimini başka bir stüdyoda tamamladı.

Jean Pierre Melville(Grumbach) 1917 yılında Paris’te dünyaya geldi. Sinemada Fransız Yeni Dalgası’nın babası olarak bilinir. Yapıtları arasında “Bob le Flambeur”, “Le Doulos”, “Le Samourai”, “Le Cercle Rogue”, suç dramaları ile “Le Silence de la mer” ve “Army of shadows” savaş filmleri bulunuyor.

Yönetmen Alsas’lı Yahudi ebeveynler Berthe ve Jules Grumbach’ın oğlu olarak doğdu. Babası paçavra tüccarlarındandır. Melville ailesiyle birlikte Paris’in dokuzuncu bölgesinde yaşıyordu. 17 yaşında okulunu bırakan yönetmen kurye ve ardından düğün fotoğrafçısı olarak çalışmalarına devam etti. 1937 yılında Komünist Parti’ye katıldı ancak 1939’da Molotov-Ribbentrop Paktı nedeniyle partisinden ayrıldı.

Melville’in film konuları ve yaklaşımı II. Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişi’nden etkilenerek beyazperdeye aktarılmıştır. Yönetmen daha sonraları ‘neo-noir’ tarzı filmlerinde sade, varoluşçu lakin şık yaklaşımlarıyla, çoğu suç dramaları olarak çekildi. Bu tarz gelecek nesil film yapımcıları üzerinde oldukça etkili oldu. Roger Ebert Melville’i “en büyük yönetmenlerden biri” olarak nitelendirdi. Savaş sonrası bağımsız bir film yapımcısı oldu. Melville’i “Le Doules/1962”, “Le Samourai/1967” ve “Le Cercle Rouge/1970” gibi minimalist film noir’larıyla tanındı. Bu filmlerde Alain Delon, Jean Paul Belmondo ve Lino Ventura gibi önemli oyuncular yer aldı. Amerikan sinemasından, özellikle 1930’lar ve 1940’ların gangster filmlerinden etkilenerek, filmlerinde karakteristik bir görünüm oluşturmak için silahlar, giysiler (Trençkotlar) ve fötr şapkalar gibi aksesuarlar kullanıldı. Ayrıca ‘La Samourai’ ve ‘Le Cercle Rogue’ de gösterildiği gibi, Doğu felsefesine ve dövüş geleneklerine ilgi gösterdi. Stilini André S. Labarthe’a nostaljik olarak tanımladı ve birçok yorumcu da varoluşçu çağrışımlarla dikkat çekti. 

Melville 1963 yılında 13. Berlin Film Festivali’ne jüri üyesi olarak davet edildi. Birkaç yıl boyunca Centre National du cinema et de l’image animee’nin (CNC) Fransız film sınıflandırma kurulu, Commission de class des ceuvres cinématographies’in yönetim kurulunda yer aldı. Yönetmen 2 Ağustos 1973’te Paris’teki Hôtel PLM Saint-Jacques restoranında yazar Philippe Labro ile yemek yerken öldü; ölüm nedeni çeşitli şekillerdeki kalp krizi veya anevrizma yırtığı olarak belirlendi. Öldüğünde 55 yaşında olan yönetmen diğer yapımcı Jacques-Eric Strauss için Yves Montand’ın başrolde olduğu bir casus gerilim filmi olan Contre-enguéte adlı bir sonraki filmin senaryosunu yazıyordu. Melville filmin ilk 200 sahnesini yazmıştı. Ölümünden sonra Labro projeyi devraldı. Yazmayı ve yönetmeyi umuyordu. Ancak sonunda Montand’ın başrolde oynadığı ve yapımcı Strauss için ‘Le hasard et la violence’ filmini çekmekten vazgeçti.

Melville noir ve daha sonraki neo-noir filmlerine yönelik sade, varoluşçu ama şık yaklaşımı, çoğu suç dramasıydı ve gelecek nesil film yapımcıları üzerinde oldukça etkili oldu. Roger Ebert onu "en büyük yönetmenlerden biri" olarak değerlendirdi. Melville'in suç filmi türüne yaklaşımı "alışkanlıklara, kurallara, kodlara ve bunları çiğnemenin sonuçlarına" vurgu yapıyordu. Sinema Yönetmenleri Michael Mann ve John Woo'nun çalışmalarını etkiledi.

Melville'den etkilenen diğer yönetmenler arasında Martin Scorsese ,  Quentin Tarantino ,  Walter Hill ,  Johnnie To ,  Takeshi Kitano ,  John Frankenheimer ,  John Milius ,  Nicolas Winding Refn ,  Kim Jee-woon , Hossein Amini ,  Jim Jarmusch , ve Aki Kaurismäki yer almaktadır.